بررسی رابطه هویت ملی و قومی با تأکید بر احساس محرومیت و جامعه پذیری قومی: مطالعه موردی دانشجویان آذری، کرد و عرب

در دهه های اخیر موضوع هویت ملی و قومی به یکی از مسایل مهم ـ خصوصاً در کشورهای دارای تنوع قومی و فرهنگی ـ تبدیل شده است. در برجسته شدن این موضوع عوامل گوناگونی مؤثر بوده اند که در این میان بر روند جهانی شدن اتفاق نظر زیادی هست. گروهی بر این باورند که گسترش و تعمیق فرآیند جهانی شدن باعث تشدید و برجسته شدن وفاداری های قومی و محلی و در نتیجه تضعیف هویت و انسجام ملی گردیده است. در مقابل، گروهی دیگر معتقدند که تقویت هویت قومی در تعارض با هویت و انسجام ملی نیست؛ بلکه می تواند منجر به تقویت هویت و انسجام ملی جوامع گردد. به عبارتی افراد دارای هویت ترکیبی هستند بدون آن که تعارضی بین عناصر هویتی آنان باشد. این پژوهش با هدف «بررسی رابطه بین هویت ملی و هویت قومی دانشجویان آذری، کرد و عرب دانشگاه های دولتی کشور در سال 1387» و ارتباط «احساس محرومیت نسبی و جامعه پذیری قومی با هویت های دوگانه (ملی و قومی)» انجام شده است، نمونه پژوهش در این تحقیق 687 نفر بوده است. به طور کلی یافته های تحقیق نشان داد که بین دو متغیر هویت ملی و هویت قومی رابطه مثبت، هم افزا و متوسطی وجود دارد. بین متغیر «احساس محرومیت نسبی» و «هویت ملی» رابطه منفی نسبتاً بالایی وجود دارد و این ارتباط با متغیر «هویت قومی» مثبت و در حد ضعیفی بوده است. هم چنین متغیر «جامعه پذیری قومی» با «هویت ملی» رابطه ضعیف و مثبت و با «هویت قومی» رابطه مثبت، هم افزا و متوسط داشته است.